|
ມວນມະນຸດທີ່ດຳລົງຊີວິດບົນໜ່ອຍໂລກນີ້,ບໍ່ແມ່ນວ່າແບ່ງປີໜຶ່ງປີອອກເປັນ 2 ລະດູຄືກັນໝົດ,ເຊັ່ນເຜົ່າລື້ຫຼືໄຕແມ່ນແບ່ງປີໜຶ່ງອອກເປັນ 3 ລະດູຄື:ລະດູໜາວ,ລະດູຮ້ອນແລະລະດູຝົນ.ເຜົ່າລື້ຫຼືໄຕແມ່ນຊົນເຜົ່າທີ່ມີປະຫວັດມາຍາວນານ,ໃນປຶ້ມປະຫວັດສາດຂອງຈີນເມື່ອ 2 ພັນກວ່າປີກ່ອນກໍໄດ້ມີການບັນທຶກບັນພະບູລຸດຂອງເຜົ່າລື້ຫຼືໄຕມາແລ້ວ.ປະຈຸບັນນີ້,ເຜົ່າລື້ຫຼືໄຕມີປະຊາກອນເກີນໜຶ່ງລ້ານຄົນ,ພວກເຂົາເຈົ້າຕົ້ນຕໍແມ່ນຢາຍກັນຢູ່ໃນແຂວງຢຸນນານພາກຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ້ຂອງຈີນ.
ຖ້າທ່ານມາຮອດເຂດຍ່ອຍສິບສອງພັ່ນນາໄທລື້ປົກຄອງຕົນເອງຂອງແຂວງຢຸນນານ,ທ່ານກໍຈະເຫັນເຮືອນຮ້ານທີ່ຕັ້ງເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍແລະງາມຕາ,ເຮືອນຮ້ານຫຼືເຮືອນຍົກພື້ນແຕ່ລະຫຼັງກິນເນື້ອທີ່ປະມານ 80 ແມັດຕາ,ເຮືອນຮ້ານເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນເອົາໄມ້ໄຜ່ບ້ານຫຼາຍສິບລຳເຮັດເສົາ,ສູງ 2 ແມັດປາຍ,ພື້ນເຮືອນປູແປ້ນ,ຫຼັງຄາມຸງຫຍ້າ,ຝາແອ້ມດ້ວຍກະແຕະເປັນປ່ອງ,ເຮັດໃຫ້ລົມລ່ວງແລະແສງແດດສ່ອງມາໄດ້,ເຮືອນຮ້ານເຫຼົ່ານີ້,ທາງເທິງໃຫ້ຄົນຢູ່, ທາງກ້ອງລ່າງແມ່ນສຳລັບລ້ຽງສັດແລະໄວ້ຂອງຍິກຍ່ອຍ,ຄຽງຄູ່ກັບຊີວິດການເປັນຢູ່່ຂອງໄທລື້ມີລະດັບສູງຂຶ້ນເລື້ອຍໆນັ້ນ,ດຽວຍນີ້ເຂົາເຈົ້າກໍປຸກເຮືອນໃໝ່ທີ່ດັດແປງເປັນເຮຶອນເສົາໄມ້ແອ້ມແປ້ນຫຼືເສົາໄມ້ແອ້ມກະແຕະ,ທັງເຮັດປ່ອງຢ້ຽມແກ້ວແລະມີຜ້າກັ້ງສວຍງາມ,ຢູ່ໃນເຮືອນກໍມີຊາລົງແລະຕູ້ຕັ່ງຄົບຊຸດ.
ເຜົ່າໄທລື້ຫຼືໄຕແມ່ນຕັ້ງພູມລຳເນົາຢູ່ເຂດມໍ່ແຖບຮ້ອນ,ອຸ່ນຫະພູມໃນປີໜຶ່ງ,ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນອ່າວສູງ,ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວ,ຜູ້ຊາຍໄທລື້ແມ່ນມັກນຸ່ງເສື້ອແຂນສັ້ນແລະນຸ່ງສ້ົງຂາຍາວ,ມັກເອົາຜ້າສີຟ້າແລະສີຂາວຄຽນຫົວ,ຜູ້ຍິງໄທລື້ມັກນຸ່ງເສື້ອກິ້ນຮັດຄີງແລະນຸ່ງສິ້ນລ່າມຮອດຕຸ່ມຄ້ອງ,ພວກນາງມັກເກົ້າຜົມໄວ້ຢູ່ງ່ອນດົ້ນ.
ເຜົ່າໄທລື້ຫຼືໄຕມີວາດຟ້ອນຫຼາຍຢ່າງເຊັ່ນຟ້ອນດ່ຽວ ຟ້ອນຄູ່ແລະຟ້ອນໝູ່ເປັນຕົ້ນ,ວາດຟ້ອນເຫຼົ່ານີ້ຕົ້ນຕໍແມ່ນເອົາແບບມາຈາກການເຄື່ອນໄຫວຂອງສັດທີ່ມັກເຫັນເລື້ອຍໆໃນແຫ່ງດັ່ງກ່າວ,ຕົວຢ່າງຄື:ຊ້າງ,ປາ,ສິງ,ແມງກະເບື້ອແລະນົກຍຸງເປັນຕົ້ນ,ນອກນີ້ຍັງມີຟ້ອນດາບແລະຟ້ອນຕະບອງເປັນຕົ້ນ.ຟ້ອນນົກຍຸງທີ່ຊື່ດັງຂອງເຜົ່າໄທລື້ແມ່ນມີການພົວພັນຢ່າງໃກ້ຊີວິດການເປັນຢູ່ປະຈຳວັນຂອງເຂົາເຈົ້າ,ຕາມເລົ່າລືກັນວ່າ,ແຕ່ກີ້ແຕ່ກ່ອນ,ຢູ່ກາງປ່າ,ຢູ່ລານຟາດເຂົ້າເໝືອງຫຼືຄັນນາ,ຊາວລື້ຫຼືໄຕເຫັນນົກຍຸງແພນຫາງ.ຄົນທັງຫຼາຍຈິ່ງຮຽນເອົາອະລິຍະບົດອັນສວຍງາມຂອງນົກຍຸງ,ທີ່ພືປີກແພນຫາງຟ້ອນເຢາະຢ່ອງ,ຈາກນັ້ນຈິ່ງໄດ້ມີວາດຟ້ອນນົກຍຸງເກີດຂຶ້ນ.ແຕ່ກ່ອນ,ນັກຟ້ອນນົກຍຸງແມ່ນຕ້ອງໃສ່ໜ້າກາກໄມ້,ມັດປີກແມງກະເບື້ອທີ່ສານດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ຕິດດ້ວຍເຈັ້ຍສີຫຼືຜ້າລາຍດອກໃສ່ແອວ,ພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້ສະແດງອະລິຍະບົດອັນສວຍງາມຕ່າງໆຂອງນົກຍຸງໄປຕາມຈັງຫວະສຽງຄ້ອງສຽງກອງ,ເມື່ອຟ້ອນຂຶ້ນໃຈ,ບັນດາຜູ້ຊົມຢູ່ອ້ອມຂ້າງກໍພາກັນຟ້ອນເຢາະຟ້ອນຢ່ອງຂຶ້ນຕາມຈັງຫວະນຳ,ແລ້ວຈົມຢູ່ໃນບັນຍາກາດອັນມ່ວນຊື່ນເບີກບານ.
ປະຈຸບັນນີ້,ວາດຟ້ອນນົກຍຸງໄດ້ມີການປ່ຽນແປງຫຼາຍແລະມີລະດັບສູງຂຶ້ນ,ພ້ອມນັ້ນກໍມີມັກຟ້ອນນົກຍຸງໃນລະດັບສູງປະກົດຕົວຂຶ້ນ.ກອງຫາງແມ່ນເຄື່ອງເສບທີ່ມີລັກສະນະເປັນຕົວແທນຂອງເຜົ່າລື້ຫຼືໄຕ,ບ້ານໃດກໍມີກອງຫາງເກືອບຄູ່ບ້ານ,ກອງຫາງແມ່ນຊາວລື້ບູຮານເປັນຜູ້ປະດິດຂຶ້ນ.ກ່ອນຈະເຮັດຕ້ອງກິນເວລາດົນ.ທຳອິດຕ້ອງເລືອກເອົາກົກມ່ວງທີ່ເໝາະເຮັດຮ່າງກອງ,ແລ້ວເອົາມາຖາກເປັນຮູບກອງຫາງທີ່ສອງສົ້ນໃຫຍ່ທາງກາງກິ່ວ,ແລ້ວເຈາະໃຫ້ມັນຊາດໂຈ່ງໂປ່ງ.ບັດນັ້ນຈິ່ງເອົາໜັງງົວຫຼືໜັງແກະຫຸ້ມໜ້າກອງແລະທາສີໃສ່,ທັງແກະຮູບນົກຍຸງຫືຼເອົາຂົນນົກຍຸງມາສຽບໃສ່,ແລະມັດຜ້າໄໝສີຕ່າງໆໃສ່,ກ່ອນຈະສະແດງແຕ່ລະເທື່ອ,ຍັງຕ້ອງເອົາເຂົາໜຽວມາຕິດຢູ່ກາງໜ້າກອງ,ເພື່ອເຮັດໃຫ້ສຽງກອງດັງມ່ອນຫູຕື່ມອີກ.ວິທີຕີກອງຫາງມີຫຼາຍແບບຫຼາຍວິທີ,ມີວິທີຕີດ້ອຍກຳປັ້ນຕີດ້ອຍຝາມືແລະຕີດ້ວຍນິ້ວມື,ຜູ້ຕີກອງສາມາດຕີຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງຕົນດ້ອຍວິທີຕ່າງກັນ,ເຮັດໃຫ້ສຽງກອງມີຈັງຫວະຈະແຈ້ງ.ເພື່ອສ້າງບັນຍາກາດຟົດຟື້ນ,ກອງຫາງນອກຈາກໃຊ້ເພື່ອຕີຈັງຫວະແລ້ວ,ຄົນທັງຫຼາຍຍັງຕີກອງທັງຟ້ອນໄປນຳອີກ.
ເຜົ່າລື້ມີປະຕິທິນຂອງເຂົາເຈົ້າເອງຮຽກວ່າຈຸນລະສັງກາດ.ຈຸນລະສັງກາດແມ່ນດົນກວ່າຄິດຕະສັງກາດ 600 ກວ່າປີ,ປີໃໝ່ຈຸນລະສັງກາດແຕ່ລະປີ,ກໍແມ່ນບຸນຫົດນ້ຳທີ່ມີເອກະລັກພິເສດຂອງເຜົ່າລື້ຫຼືໄຕ,ເຊິ່ງພໍປານກັນກັບບຸນກຸດຈີນຂອງເຜົ່າຫ້ານ,ເພາະວ່າໃນຍາມບຸນຫົດນ້ຳຄົນທັງຫຼາຍຕ້ອງຫົດສົງກັນເພື່ອສະແດງຄວາມອວຍພອນຕໍ່ກັນ,ສະນັ້ນ,ຈິ່ງໃຫ້ຊື່ວ່າບຸນຫົດນ້ຳ.ຍາມບຸນຫົດນ້ຳແມ່ນເຮັດໃນຍາມຈຸນລະສັງກາດເດືອນ 3 ເດືອນ 7,ກົງກັບເດືອນເມສາຄິດຕະສັງກາດ.ເປັນຍາມມໍ່ຈະເລີ່ມຂຸ້ນວຽກໄຮ່ການນາ.ເພື່ອວິ່ງວອນໃຫ້ເກັບກ່ຽວໄດ້ຜົນດີ,ໃນບຸນຫົດນ້ຳນື້ນັ້ນ,ຄົນທັງຫຼາຍກໍຫາບເຄື່ອງໄຊຍະທານໄປໄຫວພະຢູ່ໃນວັດຕັ້ງແຕ່ເຊົ້າເພື່ອອວຍໄຊໃຫ້ພອນແກ່ຄົນໝົດຄອບຄົວກໍຫາບນ້ຳມົນໃສ່ດອກໄມ້ສົດໄປຖອກໃສ່ຮາງນ້ຳທີ່ເຮັດເປັນຮູບພະຍານາກໃຫ້ນ້ຳໄຫຼອອກຈາກປາກພະຍານາກໄປສົງພະພຸດທະຮູບ,ບັດນັ້ນ,ພວກຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ກໍເອົາມືຫົດຫຼືເອົາງ່າໄມ້ຈຸ່ມນ້ຳຊິດໃສ່ກັນ,ພວກຜູ້ບ່າວຜູ້ສາວຈະຕ້ອງຫົດນ້ຳອວຍພອນຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ກ່ອນ,ແລ້ວຈິ່ງຫົດຢອກກັນ,ໃນຍາມເລີ່ມຫົດນ້ຳກັນ,ຄົນທັງຫຫຼາຍເອົາມືຶເອົາກະບວຍຕັກນ້ຳຫົດກັນ.ຍິ່ງຫົດກໍຍິ່ງຂຶ້ນໃຈ,ແລ້ວຈົນເອົານ້ຳເປັນຊາມອ່າງຫຼືເປັນຄຸຫົດກັນ,ທັງຫົດທັງຮ້ອງເພງ,ສຽງຄ້ອງສຽງກອງແລະສຽງໂຮຮ້ອງດັງສະຫຼັບກັນຈົນບໍ່ຮູ້ສຽງຫຍັງກັບສຽງຫຍັງ.ຄົນກາຍທາງໄປແລະແຂກທ່ອງທ່ຽວກໍເຂົ້າຮ່ວມການຫົດນ້ຳນຳກັນເປັນແຊວໆ,ເພື່ຶອສະແດງຄວາມອວຍພອນໃຫ້ແກ່ກັນ,ໃນຍາມຫົດນ້ຳນັ້ນ,ຍັງຈັດໃຫ້ມີການເຄື່ອນໄຫວມ່ອນຊື່ນອັນເປັນມູນເຊື້ຶອຈຳນອນໜຶ່ງແລະງານລາຕີຟ້ອນລຳຮ້ອງເພງ,ຍິ່ງເຮັດໃຫ້ບຸນມ່ວນຂຶ້ນຕື່ມອີກ.ຄຽງຄູ່ກັບນະໂຍບາຍປະຕິຮູບແລະໄຂປະຕູຕໍ່ພາຍນອກລົງສູ່ລວງເລິກນັ້ນ,ຊາວລື້ຫຼືໄຕໄດ້ໃຊ້ທ່າແຮງທີ່ມີດ່ານເຂົ້າອອກເມືອງຫຼາຍແຫ່ງຢູ່ຕາມຊາຍແດນພາກຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ້ຂອງຈີນຢ່າງເຕັມທີ່,ດຳເນີນການຮ່ອມມືແລະແລກປ່ຽນຢ່າງກວ້າງຂວາງລະຫວ່າງພາຍໃນປະເທດກັບພາກພື້ນອາຊີອາຄະເນໃນຂົງເຂດເສດຖະກິດວິທະຍາສາດເຕັກນິກແລະວັດທະນະທຳເປັນຕົ້ນ,ມີຫຼາຍຄົນຍັງໄປປະເທດໄທແລະມຽນມ້າແລະປະເທດອື່ນໆເພື່ອທຸລະກິດເຄື່ອງສຳອາງເພັດມິນຈິນດາແລະອື່ນໆນຳອີກ,ອັນເປັນການຄ້າຂ້າມຊາດ.
|
